TABLOCU SHOP

KARAYOLU

Yol; ulaşımda kullanılan, uzun bir şerit şeklindeki sert yüzey. Doğal nedenlerle oluşmuş veya insan eliyle hazırlanmış olabilir. İnsan, hayvan ve taşıt trafiğinin hızla, kolayca ve emniyetle ilerlemesine yardımcı olur. Yollar, engebeli arazilerde ayak izleri nedeniyle oluşmuş patikalardan çok şeritli otobanlara kadar, büyük çeşitlilik gösterir.

Etimoloji

Yol sözcüğü Eski Türkçe "yolak" (patika, yol) sözcüğünden gelir. Muhtemelen "yürü-" anlamındaki "yori-" sözcüğü ile de kökteştir.[1]

Tarihçe

 
Pompei'deki Roma yaya yolu.

Tarihteki ilk yollar, hayvanlar tarafından kullanılan güzergâhlarda kendiliğinden oluşan patikalardı.[2] Zamanla bu yollar insanlar tarafından kullanılmaya başlandı. Bu şekilde oluşmuş ve MÖ 6000 yıllarından kalma yollara, Jericho yakınlarındaki su kaynakları civarında rastlanır.[2] Günümüz Irak'ında bulunan Ur şehrindeki taş döşeli sokaklar ve günümüz İngiltere'sinin Glastonbury kasabasındaki kalas döşeli yollar ise yaklaşık MÖ 4000 yıllarına aittir ve yol yapımının en eski örneklerindendir.[2]

Otoyol (Almanca : Autobahn, İngilizce : Freeway, Motorway veya Highway), hızlı trafik akımı sağlamak için yapılan, çok şeritli ve çift yönlü geniş yoldur. Otoyolların en önemli özelliği, erişme kontrollü olmalarıdır; giriş ve çıkış belirli noktalardan olur, yayalar ve hayvanlar giremez. Bazı ülkelerde otoyol geçişleri ücretli (örn. : Fransa, Türkiye) olurken bazılarında sadece kamyon ve TIRlardan geçiş ücreti tahsil edilir (örn.: Almanya). Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Lüksemburg ve Türkiye´de gece aydınlatmadan yararlanılmaktadır.

 

İçindekiler

 

Tarih

Otoyolların yapıldığı yerlerde genelde trafik akımı baz alınır. Trafiğin yoğun olduğu bölgelerdeki trafik karmaşasını en aza indirmek en önemli hedeftir. Dünyada ki ilk otoyol 1921 yılında Almanya´da açılan Berlin´in güneyinde ki AVUS isimli 9 kilometrelik yoldur. Ancak bu yol trafiğe kapalı olup sadece yarış amaçlı kullanılıyordu. Trafiğe açık ilk otoyol ise İtalya´nın Milano ve Como şehirlerini birbirine bağlayan yoldur. Burası 1924 yılında araç trafiğine açıldı. 1925´ten sonra Almanya´da kamu ve özel kurum-kuruluşlar hızla bütün ülkede otoyol inşaatlarına başladılar. Türkiye´deki ilk otoyol ise 1973 yılında hizmete giren ve içinde boğaz köprüsünüde barındıran 23 km'lik 1. çevre yoludur. Günümüzde Metrobüs hattının inşa edilmesinden sonra 18 km kısmı otoyol vasfını yitirmiştir. Şu an bağlantı yolu statüsünde kullanılmaktadır. Kalan 5 km bölüm O-1 ismiyle hizmet veren otoyol vasfındadır ve Boğaziçi köprüsü, yaklaşım viyadüklerinden oluşur.

Hız limiti

Otoyola sahip Avrupa ülkelerinin birçoğunda hız limiti saatte 110 km ile 130 km arasında değişmektedir. Yolların durumuna göre bu limit bazen sınırsız da olabilir.

Türkiye´deki otoyollar

O-1 otoyolu.png
Ana madde: Türkiye'deki otoyollar

Türkiye´deki otoyolların yakın bir geçmişe sahip oluşu yolların modern olmasında büyük bir etkendir. Buradaki otoyollar en az üç şeritli (İzmit Doğu-Gebze hariç)(tek yön) olup 1892 kilometrelik bir uzunluğa sahiptir. 1586 kilometre de inşaat halindedir. Türkiye´deki otoyolları OGS ve KGS sistemlerine sahiptir. Ayrıca Hızlı Geçiş Sistemi (HGS), 17.09.2012 tarihinde İzmir-Aydın Otoyolu, İzmir-Çeşme Otoyolu, Boğaz Köprüleri, Avrupa Otoyolu, Anadolu Otoyolu ve Niğde-Mersin-Şanlıurfa otoyollarındaki ücret toplama istasyonlarında (Batı Hereke, Doğu Hereke, Dörtdivan, Çamlıdere ve Kızılcahamam ücret toplama istasyonlarındaki çıkış gişeleri hariç) PTT Genel Müdürlüğü tarafından devreye alınmıştır. Hız limiti saatte 120 kilometredir. Türkiye´nin dağlık bir yapıya sahip olmasından ötürü otoyol yapmak hem masraflı hem de zahmetli bir iştir. Bu tip yerlerde tek yönde çift şeritli yol yapımına ağırlık verilmektedir.

Trafik levhaları

Otoyolu olan her ülke otoban için farklı levhalar kullanmamaktadır. Kullanan ülkeler ise ya mavi ya da yeşil rengi kullanmaktadır.

Mavi levha kullanan ülkeler.

 
Almanya
 
Avusturya
 
Macaristan

Yeşil levha kullanan ülkeler.

 
İsveç
 
Finlandiya
 
Rusya

Diğer dillerde otoyol tanımları

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar