3. YAVUZ SULTAN SELİM KÖPRÜSÜ

Yavuz Sultan Selim Köprüsü ya da Üçüncü Boğaz Köprüsü, İstanbul Boğazı'nın Karadeniz'e bakan kuzey tarafında yapımı devam eden üçüncü köprüdür. Köprü güzergahı, Avrupa Yakası'nda Sarıyer'in Garipçe mahallesi ile Anadolu Yakasında Beykoz'un Poyrazköy semtinde yer almaktadır. Köprünün Cumhuriyetin ilanının 92. yıl dönümü olan 29 Ekim 2015 tarihinde hizmete açılması planlanmakta idi.^[1] Daha sonra bu tarih Ulaştırma Bakanlığı tarafından askıya alınmış ancak yeni bir açılış tarihi açıklanmamıştır.

Yapımı tamamlandığında, 59 metre genişliği ile dünyanın en geniş, 320 metreyi aşan kule yüksekliği ile dünyanın en yüksek kuleye sahip asma köprüsü ve 1408 metrelik ana açıklığı ile üzerinde raylı sistem bulunan en uzun asma köprüsü olacaktır.^[2] Köprünün temel atma töreni dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Meclis Başkanı Cemil Çiçek, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve birçok davetlinin katılımı ile 29 Mayıs 2013'te atıldı.^[3]

6 Mart 2016 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'ın katılımıyla köprüdeki son tabliyenin montajı ile iki kıta üçüncü kez birleşmiştir.

İçindekiler

Tarihçe

İhalede Köprü ve Kuzey Marmara Otoyolu Projesi Odayeri-Paşaköy'ün yap-işlet-devret modeli ile ve Kuzey Marmara Otoyolu (kalan kısımlar)'nun da özkaynakla inşa edilmesi şeklinde planlanmıştır.^[4] Yatırımın KDV'den istisna tutulması sebebiyle ihalesi 15 gün ertelenmiştir. 20 Nisan'da yeniden ihalesi yapılmıştır. 11 firmanın şartname aldığı ihalede 5 firma şartname vermiştir.

Salini - Gülermak Ortak Girişimi
İçtaş İnşaat Sanayi Ticaret AŞ-Astaldi Ortak Girişim Grubu,
China Communications Construction-Doğuş İnşaat Ticaret AŞ-Yapı Merkezi-Arkon İnşaat Ortak Girişimi,
Mapa İnşaat ve Ticaret AŞ
Cengiz İnşaat-Kolin İnşaat-Limak İnşaat-Makyol İnşaat-Kalyon İnşaat ^[5]

İhaleyi 29 Mayıs 2012 tarihinde İçtaş-Astaldi(İtalyan) ortaklığı kazanmıştır.^[6] Köprünün temelleri dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımı ile 29 Mayıs 2013'te atılmıştır

Üçüncü köprü gerekçeleri

Her ay 20 bin yeni aracın trafiğe katıldığı İstanbul'da kayıtlı olan yaklaşık 2.5 milyon araç bulunmaktadır.^[7] Hâlihazırda İstanbul Boğazı üzerinde bulunan 2 köprü ise özellikle günün belirli saatlerinde yaşanan aşırı yoğunluk nedeniyle tam anlamıyla işlevini yerine getirememektedir. Bu nedenlerden dolayı Boğaz'a üçüncü bir köprünün yapılması 2000'li yıllardan itibaren sıkça dile getirilmeye başlanmıştır. Ancak ilk somut adımın atılması, 2009 yılında 60. hükûmet döneminde gerçekleşti. Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan üçüncü köprünün gerekli olduğunu ve derhâl yapılması gerektiğini savunarak, helikopterle köprünün güzergâhını belirlemek için keşif gezileri yaptı.^[8]

Araç Geçişleri

İhaleyi kazanan yatırımcıya, günlük 135 bin otomobil eşdeğeri geçiş güvencesi verildi. Devlet, öngörülen sayıda aracın geçmemesi halinde, aradaki farkı yatırımcıya ödeyecek.^[9]

Ücretler

Köprü geçişi

Köprüden geçen her otomobil 3, ağır vasıtalar ise 15 dolar geçiş ücreti ödeyecek.^[10]

Otoyol Kullanımı

Otoyolu kullanacak otomobiller ve eşdeğeri araçların geçiş ücreti olarak kilometre başına 0.08 dolar tahsil edilecek.^[9]

10 kilometre örnek kullanım için bir araba 0,8 dolar ödeyecek (yaklaşık 2,32 lira).

Karar aşaması

Köprünün yeri uzun süre belirsiz kalmış ve güzergâh konusunda çeşitli iddialar ortaya atıldı. Ancak tüm iddialar içinde özellikle şehrin ormanlarla kaplı kuzey kesimleri öne çıkarıldı. Dönemin, Cumhuriyet Halk Partisi'nin İstanbul il başkanı Gürsel Tekin ise Erdoğan'ın bilgisiyle hazırladığını öne sürdüğü belgelerle bir basın açıklaması yaparak üçüncü köprünün Beykoz ile Tarabya arasında yapılacağını iddia etti.^[11] Köprü için inşa edilecek otoyolun Silivri'nin ormanlık bölgelerinden başladığını ve otoyolun İstanbul'un ormanlarına ve su havzalarına zarar vereceğini belirtti.^[11] Otoyolun geçeceği güzergâh üzerinde on binlerce dönüm arazinin el değiştirdiğini; iddialarının yalanlanması hâlinde paylaşmak üzere başka belgelere de sahip olduğunu söyledi.^[11]

Tekin'in iddiaları hükûmet tarafından yalanlanmadı ancak kesin güzergâhın hâlâ belli olmadığının altı çizildi. Dönemin Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım yaptığı basın açıklamasında üçüncü köprünün diğer iki köprünün kuzeyinde yapılacağının kesin olduğunu; uçlarının ise Tarabya-Beykoz ya da Sarıyer-Beykoz arasında olacağını, kesin karara varılmadığını söyledi.

Köprü ve köprü ile birlikte yapılacak olan otoyolun ayrıntıları 25 bin ölçekli imar planlarına işlendi.^[12] Bununla birlikte Çorlu-Çerkezköy bölgesine üçüncü bir havaalanı yapılması, Anadolu Yakası'nın kuzey bölümünde Riva çevresinin turizme açılması, İzmit yakınlarına büyük bir teknopark yapılması da planlandı.^[12] Köprünün kuzeydeki orman arazilerine ve içme suyu havzalarına zarar vermemesi için tünel ve viyadük ağırlıklı olacağı söylendi.^[13] Ayrıca köprünün öncüllerinin aksine devlet eliyle değil, yap-işlet-devret modeliyle özel sektöre yaptırılacağı bildirildi.^[12] 29 Nisan 2010 tarihinde dönemin Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım tarafından yapılan basın açıklamasında üçüncü köprünün kesin güzergâhının Garipçe-Poyrazköy arası olduğu belirtildi. Köprünün maliyetinin kamulaştırma bedelleri ve yapım harcamalarla birlikte 6 milyar dolar olacağı bildirildi.^[4]

İnşaat aşaması

Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nün inşaatı, köprünün her iki ayağının oturduğu Garipçe ve Poyrazköy mevkilerinde eş zamanlı olarak yapılmaya başlandı. 29 Mayıs 2013 tarihinde temeli atılan köprü ayaklarının inşaatı 24 Ekim 2014 tarihinde tamamlanmıştır. Köprü ayakları deniz seviyesinden 330 metre, zemin başlangıcından 322 metre uzunluğundadır.

Projede 700'ü mühendis, toplam 6500 kişi çalışmaktadır. Projede 22 metrelik çap ile Avrupa'nın en geniş tüneli de inşa edilmektedir. Projede kullanılacak tabliyelerin ağırlığı 870'er tondur.

Ağaçlandırma

Projede, kesilen ağaçların 5 katı ağaç dikilmesi planlanmaktadır. Projede başlangıcından itibaren ilk yıl 410 hektar ağaçlandırma yapılmış, 2015'te de 460 hektar ağaçlandırma yapılacaktır. Gelecekteki üç yıl içinde de 1400 hektar daha ağaçlandırma yapılacaktır.

Resim galerisi

Köprü inşaatı devam ederken (Poyrazköy ayağının Garipçe'den görünümü, Ocak 2014)
Köprü inşaatı devam ederken, Poyrazköy ayağının Garipçe'den görünümü (Ocak, 2014)
Köprü inşaatı devam ederken, Garipçe ayağının Garipçe'den görünümü (Ocak, 2014)
Köprü inşaat şantiyesi girişi, Sarıyer Rumelifeneri Caddesinden görünüm (Ocak, 2014)
Köprü inşaatı devam ederken, Poyrazköy ayağının Garipçe'den görünümü (Ocak, 2014)
Köprü inşaatı devam ederken, havadan Avrupa ayağı görünümü (Mayıs 2014)
Köprü inşaatı devam ederken, havadan Avrupa çevre yolu görünümü (Mayıs 2014)
Köprü inşaatı devam ederken, havadan görünümü (Mayıs 2014)
Kireçburnu'ndan Köprünün Görünümü (Nisan 2014)
Temmuz 2015
Temmuz 2015
Temmuz 2015